مباحث اجتماعي

اگر كسي بدون توجه غذايي را بخورد و بعد از صرف غذا، متوجه شود كه غذا، غذاي حرام بوده است، مثلاً گوشت موجود در غذا حلال نبوده، تكليفي به عهده او نيست. و بر اساس حديث رفع كه از پيامبر اسلام (ص) نقل گرديده است، خطاي او قابل بخشش بوده و مؤاخذه نمي شود.اما بر اساس روايات متعددي كه از اهل بيت (ع) نقل گرديده، اين قبيل اعمال هرچند به خطا و اشتباه باشد،در وجود و زندگي انسان اثرات خو د را مي گذاردو توفيقاتي را از انسان سلب مي نمايد.پس انسان بايد دقت كند كه غذاي او حلال باشد و با اين دقت و مراقبت، حركت خود را در مسير رضايت حق تعالي سرعت بخشد.پاسخ تفصيلياگر كسي بداندكه اين گوشت حرام است و اين غذا حرام است، يعني هم غذا را مي شناسد (موضوع) و هم حكم آن را كه حرمت است مي داند، با اين حال آن را بخورد، خطا و عصيان نموده و اين عملش تمرد و نافرماني از دستورات الهي محسوب شده و مستحق عقوبت و مجازات خاص آن مي باشد.و اين گناه اثرات بدي در زندگي انسان مي گذارد.امام صادق (ع) در خصوص اثرات سوء دنيايي گناه مي فرمايد: اثر گناه اين است كه انسان را از عبادت محروم مي كند. گاهي انسان در روز به گناهي مبتلا مي شود و بر اثر آن از شب زنده داري و نماز شب محروم مي شود.[1] مگر اينكه توبه نموده و گذشته خود را اصلاح نمايد.[2]اما در صورتي كه ندانسته چنين غذايي را خورده باشد از دو حال بيرون نيست :1- جاهل به موضوع بوده اما حكم آن را مي دانسته است. يعني مي دانسته كه مثلاً خوردن گوشت خوك حرام است اما نمي دانسته كه اين غذا از گوشت خوك تهيه شده و بعد از خوردن متوجه شده است2- جاهل به حكم بوده اما از موضوع آگاهي داشته است، يعني نمي دانسته كه مثلاً خوردن گوشت خوك حرام است اما مي داند غذاي موجود از گوشت خوك تهيه شده است.در هر صورت اگر مي توانسته است تحقيق كند و دقت نمايد و به حقيقت مطلب پي ببرد. اما اين كار را نكرده است كه در اين صورت او گناهكار محسوب شده و عملش يك عمل حرام است.اما اگر امكان تحقيق و تفحص در خصوص غذاي مذكور برايش فراهم نبوده يا توانايي و امكانات يادگيري حكم مسئله را نداشته است، در اين صورت، مقصر نبوده و گناه كار محسوب نمي شود. و عمل او موجب مؤاخذه و عذاب نيست. چون بر اساس حديث رفع، كه از پيامبر اسلام (ص) نقل گرديده، تكليف و بالتبع عذاب از او رفع مي گردد.[3] و تكليفي به عهده او نيست به جز طهارت دست و دهان و ظروف غذا.البته اين غذاي حرام آثار وضعي و طبيعي خود را قطعا در جسم و روح انسان خواهدداشت.علماي اخلاق به اثرات وضعي اين نوع غذاها اشاره نموده اند و معتقدند كه هرچند مجازاتي براي انسان درنظر گرفته نمي شود، اما توفيقاتي از انسان سلب مي گردد و اثرات سوء معنوي دارد كه قابل اغماض و چشم پوشي نيست. به همين دليل در روايات متعدد تأكيد شده كه انسان مراقب غذا و خوراك خود باشد.در زمان رسول خدا (ص) ظرف شيري را براي آن حضرت آوردند ولي ايشان تا از حلال بودن آن شير اطمينان پيدا نكرد، ننوشيد. و فرمود: پيامبران پيش از من، دستور داشتند كه جز خوراك حلال و پاكيزه نخوردند و جز كار شايسته نكنند.[4]در روايات اهل بيت (ع) در خصوص اثرات وضعي غذا حتي در وجود كودكان هشدار داده شده است.[5]بنا براين لازم است همواره انسان دقت كند كه غذاي او، حلال باشد چراكه اين غذا و اثرات وضعي آن در سرنوشت معنوي او و حركت در مسير رضايت الهي تأثير گذاشته و خدشه ايجاد نمايد. زيرا حوادث عالم در كيفيت اخلاق و اعمال انسان مؤثر است، كمااينكه كيفيت اخلاق و اعمال فرد يا جامعه هم در حوادث عالم مؤثر است.[6]

اگر كسي بدون توجه غذايي را بخورد و بعد از صرف غذا، متوجه شود كه غذا، غذاي حرام بوده است، مثلاً گوشت موجود در غذا حلال نبوده، تكليفي به عهده او نيست. و بر اساس حديث رفع كه از پيامبر اسلام (ص) نقل گرديده است، خطاي او قابل بخشش بوده و مؤاخذه نمي شود.اما بر اساس روايات متعددي كه از اهل بيت (ع) نقل گرديده، اين قبيل اعمال هرچند به خطا و اشتباه باشد،در وجود و زندگي انسان اثرات خو د را مي گذاردو توفيقاتي را از انسان سلب مي نمايد.پس انسان بايد دقت كند كه غذاي او حلال باشد و با اين دقت و مراقبت، حركت خود را در مسير رضايت حق تعالي سرعت بخشد.پاسخ تفصيلياگر كسي بداندكه اين گوشت حرام است و اين غذا حرام است، يعني هم غذا را مي شناسد (موضوع) و هم حكم آن را كه حرمت است مي داند، با اين حال آن را بخورد، خطا و عصيان نموده و اين عملش تمرد و نافرماني از دستورات الهي محسوب شده و مستحق عقوبت و مجازات خاص آن مي باشد.و اين گناه اثرات بدي در زندگي انسان مي گذارد.امام صادق (ع) در خصوص اثرات سوء دنيايي گناه مي فرمايد: اثر گناه اين است كه انسان را از عبادت محروم مي كند. گاهي انسان در روز به گناهي مبتلا مي شود و بر اثر آن از شب زنده داري و نماز شب محروم مي شود.[1] مگر اينكه توبه نموده و گذشته خود را اصلاح نمايد.[2]اما در صورتي كه ندانسته چنين غذايي را خورده باشد از دو حال بيرون نيست :1- جاهل به موضوع بوده اما حكم آن را مي دانسته است. يعني مي دانسته كه مثلاً خوردن گوشت خوك حرام است اما نمي دانسته كه اين غذا از گوشت خوك تهيه شده و بعد از خوردن متوجه شده است2- جاهل به حكم بوده اما از موضوع آگاهي داشته است، يعني نمي دانسته كه مثلاً خوردن گوشت خوك حرام است اما مي داند غذاي موجود از گوشت خوك تهيه شده است.در هر صورت اگر مي توانسته است تحقيق كند و دقت نمايد و به حقيقت مطلب پي ببرد. اما اين كار را نكرده است كه در اين صورت او گناهكار محسوب شده و عملش يك عمل حرام است.اما اگر امكان تحقيق و تفحص در خصوص غذاي مذكور برايش فراهم نبوده يا توانايي و امكانات يادگيري حكم مسئله را نداشته است، در اين صورت، مقصر نبوده و گناه كار محسوب نمي شود. و عمل او موجب مؤاخذه و عذاب نيست. چون بر اساس حديث رفع، كه از پيامبر اسلام (ص) نقل گرديده، تكليف و بالتبع عذاب از او رفع مي گردد.[3] و تكليفي به عهده او نيست به جز طهارت دست و دهان و ظروف غذا.البته اين غذاي حرام آثار وضعي و طبيعي خود را قطعا در جسم و روح انسان خواهدداشت.علماي اخلاق به اثرات وضعي اين نوع غذاها اشاره نموده اند و معتقدند كه هرچند مجازاتي براي انسان درنظر گرفته نمي شود، اما توفيقاتي از انسان سلب مي گردد و اثرات سوء معنوي دارد كه قابل اغماض و چشم پوشي نيست. به همين دليل در روايات متعدد تأكيد شده كه انسان مراقب غذا و خوراك خود باشد.در زمان رسول خدا (ص) ظرف شيري را براي آن حضرت آوردند ولي ايشان تا از حلال بودن آن شير اطمينان پيدا نكرد، ننوشيد. و فرمود: پيامبران پيش از من، دستور داشتند كه جز خوراك حلال و پاكيزه نخوردند و جز كار شايسته نكنند.[4]در روايات اهل بيت (ع) در خصوص اثرات وضعي غذا حتي در وجود كودكان هشدار داده شده است.[5]بنا براين لازم است همواره انسان دقت كند كه غذاي او، حلال باشد چراكه اين غذا و اثرات وضعي آن در سرنوشت معنوي او و حركت در مسير رضايت الهي تأثير گذاشته و خدشه ايجاد نمايد. زيرا حوادث عالم در كيفيت اخلاق و اعمال انسان مؤثر است، كمااينكه كيفيت اخلاق و اعمال فرد يا جامعه هم در حوادث عالم مؤثر است.[6]