عمروبن عبيد بصري بر (پدرم) امام صادق عليهالسلام در آمد. همين كه سلام كرد و نشست، اين آيه را تلاوت كرد: «وَ الَّذينَ يجْتَنِبُونَ كَبائِرَ اْلإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ» و آنگاه از خواندن بقيه آيه خودداري كرد. امام صادق عليهالسلام پرسيد: چرا سكوت كردي؟ گفت: دوست دارم اول گناهان كبيره را از نظر قرآن كريم بشناسم. حضرت فرمود: عيبي ندارد. اي عمرو! بزرگترين كباير عبارت است از:
1. شرك به خداي تعالي است، به دليل اين كلام خداي عزوجل كه ميفرمايد: «إِنَّ اللّهَ لا يغْفِرُ أَنْ يشْرَكَ بِهِ»، و اين آيه كه ميفرمايد: «إِنَّهُ مَنْ يشْرِكْ بِاللّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللّهُ عَلَيهِ الْجَنَّةَ وَ مَأْواهُ النّارُ وَ ما لِلظّالِمينَ مِنْ أَنْصارٍ» مائده/72 ؛ و كسي كه به خدا شرك بورزد، خدا بهشت را بر او حرام كرده و جايگاهش آتش است).
از ديگر گناهان كبيره، قتل نفس است (يعني كشتن انساني كه خداي تعالي
ريختن خون او را جايز ندانسته و در نتيجه بدون حق نبايد كشته شود) و درباره اين گناه فرموده: «وَ مَنْ يقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِدًا فيها» و كسي كه مؤمني را عمداً به قتل برساند، كيفرش جهنم است؛ در حاليكه هميشه در آن خواهد بود
2. و بعد از شرك به خداي تعالي، نوميدي از رحمت او است؛ چون در اين باره فرموده:«إِنَّهُ لا ييأَسُ مِنْ رَوْحِ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْكافِرُونَ» يوسف/87؛ و از رحمت خدا مايوس نميشوند، مگر مردم كافر.
3. و سپس ايمني از مكر خداي تعالي است؛ چون خداي تعالي او را خاسر و زيانكار خوانده و فرموده «فَلا يأْمَنُ مَكْرَ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ» اعراف/99 .
4. يكي ديگر از گناهان كبيرهاي كه در قرآن آمده، عقوق والدين است و خداوند كه عاق والدين را جبار و شقي ناميده و از قول عيسي عليهالسلام نقل كرده كه فرمود: «وَ بَرًّا بِوالِدَتي وَ لَمْ يجْعَلْني جَبّارًا شَقِيا» مريم/32؛ خدا مرا در برابر مادرم نيكوكار كرده، و مرا جبار و شقي قرار نداد.
5. از ديگر گناهان كبيره، قتل نفس است (يعني كشتن انساني كه خداي تعالي ريختن خون او را جايز ندانسته و در نتيجه بدون حق نبايد كشته شود) و درباره اين گناه فرموده: «وَ مَنْ يقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِدًا فيها» نساء/93؛ و كسي كه مؤمني را عمداً به قتل برساند، كيفرش جهنم است؛ در حاليكه هميشه در آن خواهد بود .
از گناهان كبيره جادوگري (سحر) است؛ چون خداي تعالي درباره آن فرموده: «وَ لَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَراهُ ما لَهُ فِي اْلآخِرَةِ مِنْ خَلاقٍ» ساحران به خوبي ميدانند كسي كه سحر را بر كتاب خدا ترجيح دهد، در آخرت نصيبي ندارد
6. نسبت زنا به زنان بيگناه دادن جنسي كه خداي تعالي درباره اين گناه فرموده: «إِنَّ الَّذينَ يرْمُونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤْمِناتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيا وَ اْلآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظيمٌ» نور/23 ؛ كساني كه زنان مؤمن پاكدامن و از همه جا بي خبر را تهمت زنا ميزنند، در دنيا و آخرت لعنت شدهاند و عذابي عظيم دارند.
7. گناه كبيره ديگر، خوردن مال يتيم است؛ چون قرآن كريم دربارهاش ميفرمايد: «إِنَّ الَّذينَ يأْكُلُونَ أَمْوالَ الْيتامى ظُلْمًا» نساء/10؛ كساني كه اموال يتيمان را به ظلم ميخورند، جز اين نيست كه آتش در شكم خود ميكنند.
8. گناه كبيره ديگر، فرار از جنگ است؛ چون خداي تعالي درباره آن ميفرمايد:«وَ مَنْ يوَلِّهِمْ يوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلاّ مُتَحَرِّفًا لِقِتالٍ أَوْ مُتَحَيزًا إِلى فِئَةٍ فَقَدْ باءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللّهِ وَ مَأْواهُ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصيرُ» انفال/16؛ و كسي كه پشت به دشمن كند، بدون اينكه بخواهد حيله جنگي به كار برد، و يا به جمعيتي بپيوندد تا او را كمك كنند، با خشم خدا روبهرو شود، و چنين كسي جاي در دوزخ دارد كه چه بد سرانجامي است.
9. ربا خواري كه خداي تعالي درباره آن فرموده: «الَّذينَ يأْكُلُونَ الرِّبا لا يقُومُونَ إِلاّ كَما يقُومُ الَّذي يتَخَبَّطُهُ الشَّيطانُ مِنَ الْمَسِّ» بقره/275؛ (آنها كه ربا ميخورند از جاي بر نميخيزند، مگر مثل كسي كه شيطان با تماس خود مُخْبِطش كرده است. و نيز درباره رباخواران فرموده: «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللّهِ وَ رَسُولِهِ» بقره/279؛ حال اگر باز هم از اين عمل دست بردار نيستيد، اعلام جنگ با خدا و رسولش دهيد.
ديگري سوگند دروغ است؛ چون خداي تعالي درباره آن ميفرمايد: «إِنَّ الَّذينَ يشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللّهِ وَ ايمانِهِمْ ثَمَنًا قَليلاً أُولئِكَ لا خَلاقَ لَهُمْ فِي اْلآخِرَةِ» مسلماً كساني كه با عهد خدا و سوگندهاشان بهايي اندك را به دست ميآوردند، اينان در آخرت هيچ بهرهاي ندارند
10. از گناهان كبيره جادوگري (سحر) است؛ چون خداي تعالي درباره آن فرموده: «وَ لَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَراهُ ما لَهُ فِي اْلآخِرَةِ مِنْ خَلاقٍ» بقره/102؛ ساحران به خوبي ميدانند كسي كه سحر را بر كتاب خدا ترجيح دهد، در آخرت نصيبي ندارد.
11. يكي ديگر از گناهان كبيره زنا است؛ زيرا خداي تعالي ميفرمايد: «وَ مَنْ يفْعَلْ ذلِكَ يلْقَ أَثامًا ، يضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ يوْمَ الْقِيامَةِ وَ يخْلُدْ فيه مُهانًا» فرقان/68 ـ 69؛ و كسي كه اين گناه را مرتكب شود، با عقوبتي روبهرو خواهد شد و روز قيامت عذاب براي او مضاعف گشته، با ذلت در آن جاودانه خواهد زيست.
12. ديگري سوگند دروغ است؛ چون خداي تعالي درباره آن ميفرمايد: «إِنَّ الَّذينَ يشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللّهِ وَ ايمانِهِمْ ثَمَنًا قَليلاً أُولئِكَ لا خَلاقَ لَهُمْ فِي اْلآخِرَةِ» آل عمران/77؛ مسلماً كساني كه با عهد خدا و سوگندهاشان بهايي اندك را به دست ميآوردند، اينان در آخرت هيچ بهرهاي ندارند.
13.غلول؛ يعني دزديدن از غنيمت است كه خداي تعالي درباره آن فرمود: «وَ مَنْ يغْلُلْ يأْتِ بِما غَلَّ يوْمَ الْقِيامَةِ» آل عمران/161؛ و كسي كه از غنيمت بدزدد و در آن خيانت كند، روز قيامت با همان خيانتش مي آيد.
14. ندادن زكات واجب؛ چون خداي سبحان درباره آن ميفرمايد: «يوْمَ يحْمى عَلَيها في نارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوى بِها جِباهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُمْ» توبه/35؛ روزي كه بر آن گنجينهها در آتش جهنم ميدمند تا سرخ شود، آنگاه با همان پولها پيشاني و پشت و پهلويشان را داغ ميزنند.
15. شهادت دروغ و كتمان شهادت است؛ چون خداي فرموده: «وَ مَنْ يكْتُمْها فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ » بقره/283؛ و كسيكه شهادت را كتمان كند، قلبش گنهكار است.
16. شرب خمر و ميگساري؛ زيرا خداي تعالي آنرا معادل بت پرستي قرار داده است.
17. ترك نماز عمداً.
18. ترك هر عملي كه خداي تعالي آن را واجب كرده؛ به دليل اينكه رسول خدا صلياللهعليهوآلهوسلم فرمود: كسي كه نماز را عمداً ترك كند، ذمه خدا و ذمه رسول خدا صلياللهعليهوآلهوسلم از او بري و بيزار است.
19. قطع رحم؛ زيرا خداي تعالي فرموده: «أُولئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدّارِ» رعد/25؛ اينان مشمول لعنت خدايند، و منزل بد كه (همان دوزخ) است از آن ايشان است.
عمروبنعبيد از نزد امام صادق عليهالسلام بيرون ميشد، در حالي كه صدايش به گريه بلند بود، و ميگفت: هلاك شد هر كس كه به راي خود فتوا داد، و با شما ـ اهل بيت رسول صلياللهعليهوآلهوسلم در فضيلت و علم معارضه كرد.
منبع:من وحي القرآن، ج7 ،ص 209ـ210؛
مجمع البيان، ج 3 ،ص 62؛
عمروبن عبيد بصري بر (پدرم) امام صادق عليهالسلام در آمد. همين كه سلام كرد و نشست، اين آيه را تلاوت كرد: «وَ الَّذينَ يجْتَنِبُونَ كَبائِرَ اْلإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ» و آنگاه از خواندن بقيه آيه خودداري كرد. امام صادق عليهالسلام پرسيد: چرا سكوت كردي؟ گفت: دوست دارم اول گناهان كبيره را از نظر قرآن كريم بشناسم. حضرت فرمود: عيبي ندارد. اي عمرو! بزرگترين كباير عبارت است از:
1. شرك به خداي تعالي است، به دليل اين كلام خداي عزوجل كه ميفرمايد: «إِنَّ اللّهَ لا يغْفِرُ أَنْ يشْرَكَ بِهِ»، و اين آيه كه ميفرمايد: «إِنَّهُ مَنْ يشْرِكْ بِاللّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللّهُ عَلَيهِ الْجَنَّةَ وَ مَأْواهُ النّارُ وَ ما لِلظّالِمينَ مِنْ أَنْصارٍ» مائده/72 ؛ و كسي كه به خدا شرك بورزد، خدا بهشت را بر او حرام كرده و جايگاهش آتش است).
از ديگر گناهان كبيره، قتل نفس است (يعني كشتن انساني كه خداي تعالي
ريختن خون او را جايز ندانسته و در نتيجه بدون حق نبايد كشته شود) و درباره اين گناه فرموده: «وَ مَنْ يقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِدًا فيها» و كسي كه مؤمني را عمداً به قتل برساند، كيفرش جهنم است؛ در حاليكه هميشه در آن خواهد بود
2. و بعد از شرك به خداي تعالي، نوميدي از رحمت او است؛ چون در اين باره فرموده:«إِنَّهُ لا ييأَسُ مِنْ رَوْحِ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْكافِرُونَ» يوسف/87؛ و از رحمت خدا مايوس نميشوند، مگر مردم كافر.
3. و سپس ايمني از مكر خداي تعالي است؛ چون خداي تعالي او را خاسر و زيانكار خوانده و فرموده «فَلا يأْمَنُ مَكْرَ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ» اعراف/99 .
4. يكي ديگر از گناهان كبيرهاي كه در قرآن آمده، عقوق والدين است و خداوند كه عاق والدين را جبار و شقي ناميده و از قول عيسي عليهالسلام نقل كرده كه فرمود: «وَ بَرًّا بِوالِدَتي وَ لَمْ يجْعَلْني جَبّارًا شَقِيا» مريم/32؛ خدا مرا در برابر مادرم نيكوكار كرده، و مرا جبار و شقي قرار نداد.
5. از ديگر گناهان كبيره، قتل نفس است (يعني كشتن انساني كه خداي تعالي ريختن خون او را جايز ندانسته و در نتيجه بدون حق نبايد كشته شود) و درباره اين گناه فرموده: «وَ مَنْ يقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِدًا فيها» نساء/93؛ و كسي كه مؤمني را عمداً به قتل برساند، كيفرش جهنم است؛ در حاليكه هميشه در آن خواهد بود .
از گناهان كبيره جادوگري (سحر) است؛ چون خداي تعالي درباره آن فرموده: «وَ لَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَراهُ ما لَهُ فِي اْلآخِرَةِ مِنْ خَلاقٍ» ساحران به خوبي ميدانند كسي كه سحر را بر كتاب خدا ترجيح دهد، در آخرت نصيبي ندارد
6. نسبت زنا به زنان بيگناه دادن جنسي كه خداي تعالي درباره اين گناه فرموده: «إِنَّ الَّذينَ يرْمُونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤْمِناتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيا وَ اْلآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظيمٌ» نور/23 ؛ كساني كه زنان مؤمن پاكدامن و از همه جا بي خبر را تهمت زنا ميزنند، در دنيا و آخرت لعنت شدهاند و عذابي عظيم دارند.
7. گناه كبيره ديگر، خوردن مال يتيم است؛ چون قرآن كريم دربارهاش ميفرمايد: «إِنَّ الَّذينَ يأْكُلُونَ أَمْوالَ الْيتامى ظُلْمًا» نساء/10؛ كساني كه اموال يتيمان را به ظلم ميخورند، جز اين نيست كه آتش در شكم خود ميكنند.
8. گناه كبيره ديگر، فرار از جنگ است؛ چون خداي تعالي درباره آن ميفرمايد:«وَ مَنْ يوَلِّهِمْ يوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلاّ مُتَحَرِّفًا لِقِتالٍ أَوْ مُتَحَيزًا إِلى فِئَةٍ فَقَدْ باءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللّهِ وَ مَأْواهُ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصيرُ» انفال/16؛ و كسي كه پشت به دشمن كند، بدون اينكه بخواهد حيله جنگي به كار برد، و يا به جمعيتي بپيوندد تا او را كمك كنند، با خشم خدا روبهرو شود، و چنين كسي جاي در دوزخ دارد كه چه بد سرانجامي است.
9. ربا خواري كه خداي تعالي درباره آن فرموده: «الَّذينَ يأْكُلُونَ الرِّبا لا يقُومُونَ إِلاّ كَما يقُومُ الَّذي يتَخَبَّطُهُ الشَّيطانُ مِنَ الْمَسِّ» بقره/275؛ (آنها كه ربا ميخورند از جاي بر نميخيزند، مگر مثل كسي كه شيطان با تماس خود مُخْبِطش كرده است. و نيز درباره رباخواران فرموده: «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللّهِ وَ رَسُولِهِ» بقره/279؛ حال اگر باز هم از اين عمل دست بردار نيستيد، اعلام جنگ با خدا و رسولش دهيد.
ديگري سوگند دروغ است؛ چون خداي تعالي درباره آن ميفرمايد: «إِنَّ الَّذينَ يشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللّهِ وَ ايمانِهِمْ ثَمَنًا قَليلاً أُولئِكَ لا خَلاقَ لَهُمْ فِي اْلآخِرَةِ» مسلماً كساني كه با عهد خدا و سوگندهاشان بهايي اندك را به دست ميآوردند، اينان در آخرت هيچ بهرهاي ندارند
10. از گناهان كبيره جادوگري (سحر) است؛ چون خداي تعالي درباره آن فرموده: «وَ لَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَراهُ ما لَهُ فِي اْلآخِرَةِ مِنْ خَلاقٍ» بقره/102؛ ساحران به خوبي ميدانند كسي كه سحر را بر كتاب خدا ترجيح دهد، در آخرت نصيبي ندارد.
11. يكي ديگر از گناهان كبيره زنا است؛ زيرا خداي تعالي ميفرمايد: «وَ مَنْ يفْعَلْ ذلِكَ يلْقَ أَثامًا ، يضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ يوْمَ الْقِيامَةِ وَ يخْلُدْ فيه مُهانًا» فرقان/68 ـ 69؛ و كسي كه اين گناه را مرتكب شود، با عقوبتي روبهرو خواهد شد و روز قيامت عذاب براي او مضاعف گشته، با ذلت در آن جاودانه خواهد زيست.
12. ديگري سوگند دروغ است؛ چون خداي تعالي درباره آن ميفرمايد: «إِنَّ الَّذينَ يشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللّهِ وَ ايمانِهِمْ ثَمَنًا قَليلاً أُولئِكَ لا خَلاقَ لَهُمْ فِي اْلآخِرَةِ» آل عمران/77؛ مسلماً كساني كه با عهد خدا و سوگندهاشان بهايي اندك را به دست ميآوردند، اينان در آخرت هيچ بهرهاي ندارند.
13.غلول؛ يعني دزديدن از غنيمت است كه خداي تعالي درباره آن فرمود: «وَ مَنْ يغْلُلْ يأْتِ بِما غَلَّ يوْمَ الْقِيامَةِ» آل عمران/161؛ و كسي كه از غنيمت بدزدد و در آن خيانت كند، روز قيامت با همان خيانتش مي آيد.
14. ندادن زكات واجب؛ چون خداي سبحان درباره آن ميفرمايد: «يوْمَ يحْمى عَلَيها في نارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوى بِها جِباهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُمْ» توبه/35؛ روزي كه بر آن گنجينهها در آتش جهنم ميدمند تا سرخ شود، آنگاه با همان پولها پيشاني و پشت و پهلويشان را داغ ميزنند.
15. شهادت دروغ و كتمان شهادت است؛ چون خداي فرموده: «وَ مَنْ يكْتُمْها فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ » بقره/283؛ و كسيكه شهادت را كتمان كند، قلبش گنهكار است.
16. شرب خمر و ميگساري؛ زيرا خداي تعالي آنرا معادل بت پرستي قرار داده است.
17. ترك نماز عمداً.
18. ترك هر عملي كه خداي تعالي آن را واجب كرده؛ به دليل اينكه رسول خدا صلياللهعليهوآلهوسلم فرمود: كسي كه نماز را عمداً ترك كند، ذمه خدا و ذمه رسول خدا صلياللهعليهوآلهوسلم از او بري و بيزار است.
19. قطع رحم؛ زيرا خداي تعالي فرموده: «أُولئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدّارِ» رعد/25؛ اينان مشمول لعنت خدايند، و منزل بد كه (همان دوزخ) است از آن ايشان است.
عمروبنعبيد از نزد امام صادق عليهالسلام بيرون ميشد، در حالي كه صدايش به گريه بلند بود، و ميگفت: هلاك شد هر كس كه به راي خود فتوا داد، و با شما ـ اهل بيت رسول صلياللهعليهوآلهوسلم در فضيلت و علم معارضه كرد.
منبع:من وحي القرآن، ج7 ،ص 209ـ210؛
مجمع البيان، ج 3 ،ص 62؛